Flight Deck Audio System
OMSCHRIJVING
De brommende geluidjes die te horen waren uit het pc-luidsprekertje bij de eerste versies van MSFS is al lang verleden tijd. De huidige hard- en software bieden momenteel veel mogelijkheden en perspectieven waarbij een realistische audio-setup in een cockpit verwezelijkt kan worden.
De setup van een ‘Flight Deck Audio System’ is dan ook een erg belangrijke factor om een ‘real’ gevoel te hebben in een cockpit.
Het is dan ook niet alleen de kracht van het geluidsvolume dat telt maar vooral de juiste geluiden voor de juiste situatie en ook op de juiste plaats.
Met een aantal goedkope PC-luidsprekertjes en een oude geluidsinstallatie kom je al ver. Vermits bij een homecockpit verschillende pc’s worden gebruikt is het ook interessant de verschillende (externe) geluidskaarten aan te spreken van deze pc’s en deze mee te laten functioneren in het ‘Flight Deck Audio System’. Dankzij de software zoals ProSim737 en SimSounds is het mogelijk alle geluidseffecten te verdelen over verschillende luidsprekers (lees: pc’s met verschillende geluidskaarten). Het geluidsysteem kan men nog vervolledigen met GSX.
Samen met het ‘Aural Warning System’ en het ’Tactile Sound System’ vormt het ‘Flight Deck Audio System’ een belangrijk onderdeel in een homecockpit waarbij de simulatie met de ‘real one’ meer en meer nagestreefd kan worden.
Uitleg over het ‘Aural Warning System’, ‘Tactile Sound System’, Intercom en de headsets zijn te vinden op volgende links :
https://www.flightdeck737.be/pc/sounds/tacticle-sound-system/
https://www.flightdeck737.be/pc/sounds/aural-warning-system/
https://www.flightdeck737.be/hardware/avionics-pedestal/intercom/systeem/
https://www.flightdeck737.be/pc/sounds/headsets/
SYSTEMEN
Het ‘Flight Deck Audio System’ is ingedeeld in 5 sub-systemen verdeeld over 2 PC’s (Server/Master PC1 en de Client PC2) :
- Hoofdsysteem met geluiden van P3D (vliegtuig) – Luidsprekerset 1 > PC1;
- ‘Aural Warning System’ – Luidsprekerset 2 > PC2;
- ‘System sounds’ – Luidsprekerset 3 > PC1;
- ‘Voice Warnings’ – Luidsprekerset 4 > PC2
- IVAO/IVAP voice communicatie (ATC) + Intercom – Luidsprekerset 5 (lees : headsets) > PC2;
- ‘Tactile Sound System’ voor de mechanische vibraties met 2 Buttkickers > PC1.
HARDWARE
- PC1 – Mobo geluidskaart onboard + 1 USB externe geluidskaart;
- PC2 – Mobo geluidskaart onboard + 2 USB externe geluidskaarten;
- 2 hoofdluidsprekers – Merk: ArtSound 2-way Bass Reflex Speakers, 110 Watt (PC1);
- 2 pc luidsprekers – Merk: Medion (PC1);
- 1 SubWoofer, Merk : JBL SubWoofer, 10-100 Watt (PC1);
- 2 Buttkickers (PC1).
- 2 pc luidsprekers – Merk: Logitech Speaker System Z130 (PC2);
- 2 inbouwluidsprekers – Merk: Speaka DL-1117 (PC2);
- 2 headsets ( Capt en F/O) – Merk: Telex Airman 750 (PC2);
- 1 miniversterker voor de inbouwluidsprekers (PC2);
- Ruscool Intercom Cards + Homemade Intercom module (via PC2);
- 1 mixer (via PC2).
SOFTWARE
Aircraft soundpakket
De geluiden van het vliegtuig komen hoofdzakelijk van het Prosim 737 Flight Model en P3D.
PromSim737 en de ProSim Audio Module
Verschillende geluiden worden ook gegenereerd door ProSim737 zoals bv. De GPWS-geluiden. In ProSim737 kan je ook zelf geluiden bijvoegen die tijdens een bepaalde situatie moeten afgespeeld (getriggerd) worden. Dit kan gebeuren ‘internal’ via de ProSim-server of via een externe ‘ProSim Audio Module’ die geïnstalleerd is op de verschillende cockpitcomputers.
Hoe je eigen geluidjes moet toevoegen aan ProSim is te vinden in de ProSim-manual die je kan downloaden op volgende link : http://prosim737.com/downloads/
Een handleiding is te downloaden via deze link : https://usercontent.one/wp/www.flightdeck737.be/wp-content/uploads/2012/10/Prosim-Sounds.zip
SimSounds
Dit programma beschikt over extra geluiden die gekoppeld kunnen worden aan het vliegtuigmodel en cockpit (Announcements).
De meeste geluiden zijn opgenomen in echte vliegtuigen. Geoptimaliseerd voor buttkickers en body shakers.
Deze geluiden zijn snelheidsafhankelijk … geluid roll, windgeluid, regengeluid, bonkgeluid. Verticaal afhankelijk van snelheid … touchdown-geluiden. De cabine-aankondigingen houden rekening met … lokale tijd van de dag, naam van de luchthavens. Cabine-aankondigingen zijn Duits of Engels. Cabine-aankondigingen voor instappen, startmotor, taxi, na het opstijgen, cruise, daling, na de landing, parkeerstand. Instappen met muziek en volledige vlucht met paxgeluid.
Je kan ook de default ‘Announcements’ vervangen met andere zelfgemaakte ‘Announcements’.
Audacity
Het komt al eens voor dat deze eigen geluidjes of ‘sounds effects’ te luid of te stil staan. Je kan die gemakkelijk en gratis zelf aanpassen door gebruik te maken van het programma Audacity. Hiermee kan je eenvoudig het volume verhogen of verminderen en nadien de wav-file terug afsaven. Simpel dus.
Een extraatje dat later is bijgekomen bij de ‘ProSim Audio Module’ is dat je van elk geluidje apart het volume kan instellen. Dus hier heb je de Audacity niet altijd nodig.
PM Sounds
‘Project Magenta Sounds’ is zowat de tegenhanger van ProSim Audio. PM Sounds hoort eigenlijk bij de Boeing 737-suite van Project Magenta maar kan men ook onafhankelijk (gedeeltelijk) gebruiken bij een vliegtuigmodel. Het kan hier en daar een aanvulling zijn van ontbrekende geluiden. Men kan bv. ook de PM-geluiden (wav.) gebruiken in ProSim. Vroeger was PM Sounds gratis. Nu niet meer.
.
ProSim A.F.A.S.
ProSim A.F.A.S. (Automatic Flight Announcement System) is een uitbreidingspakket voor ProSim737. Het is de tegenhanger van SimSounds. Dit programma, dat je op eender welke netwerkcomputer kan installeren, geeft u ‘crew announcements’ en dit afhankelijk welk onderdeel van een vlucht je bereikt hebt.
Prosim A.FA.S. heeft nog extra’s zoals een ‘pax monitor’ waarop je de vluchtinformatie kan zien, een vliegkaart en een boarding/inflight-video’s via een youtube-plugin.
Je kan zelf ‘crew announcements’-sets in elkaar knutselen of downloaden en die al dan niet koppelen aan een bepaalde luchtvaartmaatschappij.
ProSim A.F.A.S. maakt het zaakje weer wat meer realistisch.
Je kan ProSim A.F.A.S. downloaden via volgende link : http://www.b737sim.de
Opm. Prosim A.F.A.S. kan je vervangen door SimSounds. Geluiden van A.F.A.S. kan je ook gebruiken in SimSounds …
Teamspeak/IVAP
Wanneer je online vliegt (IVAO) is een belangrijk onderdeel van ons ‘Flight Deck Audio System’ de communicatie met de luchtverkeersleiding (ATC).
Om online te vliegen met voice is het noodzakelijk gebruik te maken van IVAP en Teamspeak.
IVAP is de IVAO Pilot-Client die connectie maakt met het IVAO-netwerk en Teamspeak zorgt voor de voice in dat IVAO-netwerk.
Het is dan ook interessant dat deze communicatie onafhankelijk gebeurt buiten de andere geluiden om m.a.w. enkel via de headset.
Hiervoor gebruik ik de mobo-geluidskaart van PC2 (Client). Aan deze geluidskaart is het Ruscool-intercomsysteem verbonden en dan via 2 splitters de 2 headsets (Capt en F/O). Door de headsets hoor je dus enkel het geluid van ATC. Een knop op de yoke is geconfigureerd als PTT. Voor de F/O is er een PTT voorzien op de yoke.
Het intercomsysteem gebeurt hier hardwarematig waarbij het Intercomsysteem van Prosim737 niet nodig is (softwarematig).
Teamspeak is te downloaden op volgende link : http://www.teamspeak.com/
Wanneer je een homecockpit hebt is het normaal dat je gebruikt maakt van verschillende pc’s waarbij verschillende geluidsbronnen worden aangesproken via verschillende kanalen.
Zo is het ook mogelijk de IVAP-Userinterface te draaien op een remote-pc (bv. bij een gebruik van Prosim Utils). Aan de IVAP-Userinterface is dan ook weer Teamspeak gekoppeld die zorgt voor het gesproken woord.
Om dit alles realistisch te laten verlopen moet er dan ook weer een hardware Push-to-Talk switch in de cockpit geconnecteerd worden met de virtuele P/T in TS en dit via het lokale netwerk.
Om deze setup tot stand te brengen heb ik hierbij een handleiding gevoegd waarin alles stap voor stap wordt uitgelegd.
Handleiding ‘Setup Push To Talk (PTT) on a remote computer’
TS Noise
TS Noise is een addon voor Teamspeak en wordt op dezelfde computer geïnstalleerd. Dit kleine programma zorgt ervoor dat men radio-mic-clicks en achtergrondgeluiden van anderen hoort.
TS Noise is te downloaden op volgende link : https://usercontent.one/wp/www.flightdeck737.be/wp-content/uploads/2012/10/TN1.0.4.zip
MorphVox Pro
MorphVox Pro is een voice-changer of stemvervormer waarbij je mits de juiste instellingen een heus radiostemgeluid kunt nabootsen zoals in de echte vliegwereld.
Het programma is te downloaden op volgende link : http://www.screamingbee.com/
De instellingen zijn :
AUDIO CONFIGURATIE
– 2 hoofdluidsprekers aangesloten op PC1 met P3D + SimSounds. Deze luidsprekers bevinden zich links en rechts achter de cockpit (achter de cockpitstoelen). Ze geven de ‘externe’ geluiden weer.
Hardware: Mobo geluidskaart PC1 + Lvpin LP-838 200W 12V Super Bass Mini Hi-Fi Stereoversterker Booster + 2 ArtSound luidsprekers achterin de cockpit.
- Engines (P3D);
- Breakes (Prosim Internal);
- Speedbrakes extended (Prosim Internal);
- Touchdown/runway bump(Prosim Internal/Simsounds);
- Trust Reverses (P3D/SimSounds);
- Wind (Prosim Internal/Simsounds);
- Gear up/down (P3D);
- Flaps in transition (P3D);
- GSX geluiden (bv. Push Back procedure).
Door hun beperkte afmetingen kan je ze gemakkelijk verstoppen in of achter de cockpit. Een aanrader!
Info: https://www.artsound.be/nl/speakers/opbouwluidsprekers/sonar
– 2 pc-luidsprekers aangesloten op PC1 met een ProSim-audio module. Deze luidsprekers bevinden zich achter de MIP (voorzijde). Ze geven de ‘system’ geluiden weer.
Hardware: USB Externe geluidskaart + 2 Medion pc-luidsprekers achter de MIP geplaatst.
- Battery (Prosim Audio);
- AC Power APU/GEN (ProSim Audio);
- APU Start (ProSim Audio);
- APU Running (ProSim Audio);
- APU Stop (ProSim Audio);
- Packs/bleeds (ProSim Audio);
- Recirculation fans (ProSim Audio);
- Hydraulic pumps (ProSim Audio);
– 2 pc-luidsprekers aangesloten op PC2 met een ProSim-audio module. Deze luidsprekers zijn ingebouwd in de ‘ceiling’ links en rechts van de FWD Overhead. Ze geven de ‘gesproken warnings’ weer.
Hardware: Mini versterker voor de 2 inbouwluidsprekers van Speaka (DL-1117) en die ingebouwd zijn in de ‘ceiling’ naast de FWD OVH. De mini-versterker is op zijn beurt aangesloten aan een USB Externe geluidskaart op PC2.
- ‘80 Kts’ callout (ProSim Audio);
- ‘V1-V2’ callout (ProSim Audio);
- ‘Rotate’ callout (ProSimAudio);
- GPWS aural warnings (Radio Altitude Callouts) (ProSim Audio);
- GPWS test aural warnings (ProSim Audio);
- ‘10000ft’ callout (PM Sounds);
- ‘Gear up’ callout (PM Sounds);
- ‘Gear is up’ callout (PM Sounds);
- ‘Flaps are up’ callout (PM Sounds);
- Gear down’ callout (PM Sounds);
- ‘Gear is down’ callout (PM Sounds);
- TCAS Warnings;
- Crew announcements (SimSounds/ProSim A.F.A.S.).
– 2 pc-luidsprekers aangesloten op PC2 met een ProSim-audio module. Deze luidsprekers bevinden zich achter de ‘Aural Warning Module (AWM). Ze geven de ‘niet-gesproken warnings’ weer.
Hardware: USB Externe geluidskaart op PC2 + 2 LogiTech pc-luidsprekers die ingebouwd is onder in de CDU-bay met een opening ter hoogte van de AWM.
- Overspeed warning (Overspeed clackers);
- Take Off configuration Warning (Intermittent horn);
- Landing gear and flaps warning (Continuous horn);
- Fire warning (Fire bell);
- Chimes;
- Autopilot disengage;
- Cabin pressure warning;
- Crew call;
- Selcal alert;
- Nav Morse codes/Mrks (?);
- Trim motors.
– 2 pc- headsets aangesloten op PC2 . Deze headsets hebben hun connectie in de ‘Eyebrow windows’. Ze geven de Comms weer van ATC en GND Crew (ProSim Audio module).
Hardware: Mobo geluidskaart PC2 + Ruscool Intercom Cards + Audio Mixer + 2 Telex headsets Airman 750.
- Teamspeak/IVAP (IVAO) via de mobo-geluidskaart;
- MorphVox via de mobo-geluidskaart;
- TS Noise via de mobo-geluidskaart;
- ProSim Audio module via de mobo-geluidskaart.
GELUIDSNIVEAU IN DE COCKPIT
Ik heb mij afgevraagd hoeveel de ‘SPL’ (Sound Pressure Level’) zou kunnen zijn in een B737-800 Cockpit.
Enkele bevriende B737-800 piloten bij Ryanair hebben een tijdje geleden voor mij de proef op de som genomen door een meting te doen op cruisehoogte (FL370).
Deze meting is gebeurd via een App op hun IPhone en dus niet met een geijkte decibelmeter. Dus het resultaat is niet 100% correct maar het geeft ons een idee.
Bij de ene meting bedraagt de SPL 84dB (decibel) en bij een andere meting bedraagt de SPL 77dB. Een gemiddelde zou dan zijn rond de 80 dB.
Ik heb nog eens ‘gegoogeld’ op het Internet en daar bevestigt men de waarden die zitten tussen de 75dB – 80dB en 85dB SPL.
Dit hangt ook af in welke configuratie en uitvoering het vliegtuig is. Bij de NG’s zijn er door Boeing al inspanningen geleverd om het geluid te verminderen.
Hieronder een afbeelding van het resultaat van één van de IPhone’s :
Nu heb ik hetzelfde eens toegepast in mijn homecockpit door ook hier het geluid te meten met een IPhone en het geluidsniveau (SPL) op te voeren naar 77 tot 80dB.
Ik moet zeggen dat de geluidssterkte rond de 80dB voor mij persoonlijk te luid was en dus niet te gebruiken in een kamer…
Geluidsniveaus boven de 85dB worden schadelijk geacht voor de gezondheid en moeten er gehoorbeschermers gebruikt worden.
Hieronder een tabel met de ‘Sound Pressure Level’ en de normen van geluidsblootstelling :
|
tot 80 dB |
Onbeperkt |
| 85-90 dB | 8 uur |
| 92 dB | 6 uur |
| 95 dB | 4 uur |
| 97 dB | 3 uur |
| 100 dB | 2 uur |
| 102 dB | 1.5 uur |
| 105 dB | 1 uur |
| 110 dB | 30 min |
| 115 dB | 15 min |
| 120 dB | 7.5 min |
| 130 dB | 3.5 min |
| boven 135 dB |
0 |
Bron: de Amerikaanse Occupational Safety and Health Administration regulation 1910.95, geluidsblootstelling voor beroepsmensen.
